Premier League đang khủng hoảng: Sức hút giảm mạnh, bàn thắng ngày càng hiếm!

Sự "Mỹ hóa" của Premier League

Bóng đá trực diện đã trở lại tại Premier League khi các đội đưa bóng lên rất nhanh. Không còn tiki-taka, hay như Sam Allardyce gọi là “tippy-tappy”. Không còn chuyền bóng từ tuyến dưới. Cứ phất lên phía trước, câu bóng vào vòng cấm. Càng nhiều phạt góc, càng tốt. Thậm chí ném biên cũng đáng giá. Nghe có vẻ sôi động, vui vẻ và nhiều bàn thắng hơn. Ngoại trừ việc… không phải vậy.

Trên thực tế, Premier League đang thoái trào. Điều này gợi nhớ tới một bài viết cách đây hai thập kỷ của Jorge Valdano, cựu HLV Real Madrid và nhà vô địch World Cup cùng Argentina, đăng trên tờ Marca: “Rất cường độ, rất tập thể, rất chiến thuật, rất thể lực, rất trực diện. Nhưng một đường chuyền ngắn? Không. Một pha đảo chân? Không. Một cú đổi nhịp? Không. Một pha bật tường? Một cú xâu kim? Một cú đánh gót? Đừng nực cười”.

Valdano khi ấy đang chỉ trích trận bán kết Champions League 2005 giữa Liverpool và Chelsea, cuộc đấu chiến thuật nặng nề của Rafael Benitez và Jose Mourinho. Bài viết được nhớ đến với cụm từ “cục phân treo lơ lửng”, cách ông ví von bóng đá đã trở nên xấu xí đến mức nào.

Premier League 2025/26 dĩ nhiên không đến mức đó, nhưng xu hướng tôn vinh bóng đá trực diện đang lan rộng như thể đó là điều tích cực. Giờ đây, người ta khen ngợi cầu thủ có những cú ném biên xa, hay phấn khích khi thấy ai đó chặn đối thủ ở pha đá phạt góc.

Khi có bàn thắng, ống kính truyền hình thường lia tới HLV phụ trách tình huống cố định thay vì HLV trưởng. CĐV Arsenal thậm chí vẽ hẳn mural tri ân Nicolas Jover, và hát vang “set-piece again, ole ole”.

Sau bàn thắng của Matty Cash từ pha dàn xếp đá góc tinh quái giúp Aston Villa hạ Man City, máy quay lập tức bắt hình HLV phó Austin MacPhee thay vì Unai Emery. Vài giờ sau, Tottenham thắng Everton 3-0 trong một trận chiến “trong khu 6m50”.

Sự "Mỹ hóa" của Premier League đã mang đến làn sóng các ông chủ người Mỹ. Và giờ làn sóng HLV hành xử như thể họ đang ở NFL, môn thể thao ám ảnh bởi chiến thuật tình huống và các kế hoạch phức tạp.

Bàn thắng từ "bóng sống" ngày càng hiếm

Arsenal hiện là đội dẫn đầu khi ghi 16 bàn mà trong đó 9 đến từ tình huống cố định, 2 từ phạt đền, và chỉ 5 bàn từ bóng sống. Có tới 14 đội ghi nhiều bàn từ "bóng sống" hơn họ và điều đó rõ ràng không ổn.

Không lạ khi Jamie Carragher gọi trung vệ Gabriel Magalhaes là “cầu thủ có ảnh hưởng lớn nhất Premier League”, chỉ vì anh là người nguy hiểm nhất ở các pha cố định.

Arsenal rất mạnh, nhưng không phải lúc nào họ cũng chơi đẹp mắt. Những đội nhỏ hơn lại càng xấu xí hơn. Liệu một pha đánh đầu loạn xạ trong vòng cấm có thực sự hấp dẫn hơn một màn phối hợp ăn ý? Số liệu chứng minh điều ngược lại.

Tính tới nay, chỉ có 241 bàn được ghi, trung bình 2,68 bàn/trận, thấp nhất kể từ mùa 2017/18. Ngược lại, tỷ lệ bàn từ phạt góc cao nhất trong 4 năm, và số đường chuyền dài cũng tăng vọt.

Thời lượng bóng thực sự lăn trên sân, yếu tố cốt lõi cho sự giải trí, chỉ còn 55 phút 12 giây/trận, thấp nhất kể từ mùa 2022/23. Trong khi đó, tổng thời gian thi đấu kéo dài hơn do VAR và bù giờ, nhưng các đội lại mất… hơn 2 phút cho một quả phạt góc.

Những pha cố định khiến trận đấu ngắt quãng, thiếu nhịp điệu giống hệt NFL. Kết quả: ít bàn thắng hơn, ít bóng đá hơn, ít hấp dẫn hơn.

Xin đừng sao chép máy móc

Tất nhiên, bóng đá từng đi quá xa theo hướng ngược lại. Quá nhiều đội chuyền bóng chỉ để kiểm soát vô nghĩa, né rủi ro. Cảnh tiền vệ cánh đối mặt hậu vệ rồi… chuyền ngược về là điều khiến khán giả phát bực.

Lối chơi “hình móng ngựa”, chuyền ngang sân từ biên này sang biên kia để chờ khe hở, thực chất chỉ là cách né tránh mạo hiểm. Bóng đá trở thành những phép tính: A chuyền cho B, B cho C… rồi lại quay về. Chúng ta từng ám ảnh với chỉ số “tỷ lệ chuyền chính xác”, một con số vô nghĩa.

Thêm vào đó là trào lưu “thủ môn chơi chân”, nhưng phần lớn đâu phải ai cũng là Ederson. Nhiều bàn thua lố bịch chỉ vì HLV cố bắt chước Guardiola bằng những cầu thủ kém hơn.

Vấn đề lớn hơn: vì sao HLV nào cũng sao chép nhau? Arsenal mạnh ở tình huống cố định và thế là ai cũng tập trung đá phạt góc. Brentford ném biên xa và ai cũng thử. Còn cá tính, sự sáng tạo đâu?

Một số người cho rằng điều này giúp các đội nhỏ thu hẹp khoảng cách, như Bournemouth hay Sunderland lọt top 4. Nhưng đó là ngụy biện. Họ hiệu quả nhờ tổ chức, chứ không phải chỉ vì đá phạt tốt.

Điều bóng đá hiện đại cần là sự cân bằng và PSG là ví dụ sáng giá. Họ chơi nhanh, đôi lúc trực diện, nhưng vẫn giữ khả năng tấn công trung lộ. Khi cầu thủ chạy cánh có bóng, họ dám rê, dám qua người. 

Đó mới là bóng đá hiện đại, mạnh mẽ nhưng vẫn nghệ thuật. Chứ không phải một phiên bản “Stoke City dưới thời Tony Pulis” được bơm thêm công nghệ và thống kê như tình trạng đang diễn ra tại Premier League.